Het penseel is een instrument dat geschikt is voor het aanbrengen van dunne en dikke vloeistoffen. Men gebruikt het penseel bij het schilderen, in kunst, op school (meestal bij bij het vak kunst), in de keuken (voor het aanbrengen van boter op het bakblik) enz. Een penseel kan men dus gebruiken voor veel verschillende vloeistoffen. Meestal gaat het echter om verf. Anderzijds is het hoofdstuk kleur zo divers, dat het nauwelijks een wonder is, hoeveel verschillende uitvoeringen er bestaan. In ieder geval is een penseel geschikt bij het gebruik van een verfdoos. U kunt met de penseel de verf aanmaken en bijvoorbeeld op een schrift & schrijfblok opbrengen. Deze wijze van gebruik is nauwelijks afhankelijk van de manier, waarop verf wordt gemaakt. Echter, het is van essentieel belang om de keuze voor een penseel af te laten hangen van de soort vloeistof en de ondergrond. Ook is het interessant te weten, welke kunststijl wordt gebruikt. Zo kunnen borstelpenselen voor een groot oppervlak of dikke vloeistof gebruikt worden, terwijl een penseel met fijne haren prima geschikt zijn voor de details. Voor geoefende schilders is het aanbod aan speciale penselen zeer uitgebreid.
Het gebruik van waterverf, penseel en tekenblok dient vooral om de eerste stappen bij het aanleren van verven. Waterverf wordt bijvoorbeeld graag gebruikt op school, omdat vlekken gemakkelijk verwijderd kunnen worden. Maar waterverf kan met ook op veel andere manieren gebruikt worden. Zelfs correcties met een penseel zijn hier veel makkelijker dan bij viltstiften.