Allereerst is er een onderscheid in het type toepassing. Er zijn verschillende vulpennen voor beginners, links- en rechtshandigen. De penpunten verschillen als volgt: A (beginners), LH (linkshandig), slagbreedte M (medium), B (breed), EF (extra fijn), F (fijn) en penpunten voor de kalligrafie. Daarnaast zijn er verschillende soorten vulpennen.
Een rollerball is het meest geschikte schrijfhulpmiddel om het kenmerkende handschrift weer te geven of te leren.
De vulpen voor linkshandigen moet een penpunt hebben met een iets bredere punt. Deze speciale penpunt kan vegen van het schrift voorkomen, omdat het niet zo snel aan het papier blijft plakken. De vorm en ook de grip van de vulpen, moet ook worden aangepast aan de speciale behoeften. Daarom is het altijd aan te raden om een vulpen voor linkshandigen te kopen.
Moderne pennen worden op school gebruikt om kalligrafie te leren. De fijne lijnbegeleiding is hiervoor bijzonder geschikt. De inkttoevoer wordt opgeslagen in cartridges en kan daarom eenvoudig worden bijgevuld met vervangende cartridges. Lange tijd waren er slechts twee verschillende vulpensystemen inclusief de bijbehorende inktpatronen, maar vandaag de dag bieden de fabrikanten nog veel meer variaties. Sommige concurrenten zijn met succes doorgedrongen tot de voormalige falanx van Pelikan en Geha (overgenomen door Pelikan in 1990). Zo hebben de schoolfonteinpennen van Lamy zich gevestigd. In de tussentijd hebben de vulpennen een exclusieve status gekregen in het buitenschoolse leven van alledag. Zo behoren ze tot de stijlvolle ondertekening van belangrijke contracten.
Fonteinpennen behoren nog steeds tot de schrijfinstrumenten met een zeer grote marktaanwezigheid. Bijna geen enkel ander schrijfinstrument is zo veelzijdig, zeker niet als je bedenkt dat de kleur van de inkt hier geen verkoopargument is. Het kan vrij worden gekozen, maar de markt is beperkt tot relatief weinig kleuren. Fineliners zijn bijvoorbeeld verkrijgbaar in ongeveer 50 verschillende kleuren. De hoofdkleuren zwart, blauw, rood en groen bedekken ongeveer de helft van de aangeboden fineliners. Vulpeninkt wordt aangeboden in ongeveer 10 verschillende kleuren. Daarvan vertegenwoordigt blauw bijna driekwart van het bereik. Zwart is goed voor bijna een kwart en de magere rest is verdeeld over nog eens acht kleuren.
De voorouders van de vulpen gaan duizenden jaren terug in de geschiedenis van de mensheid. Het eerste riet werd in een pen gesneden. In de 4e eeuw na Christus werden de mogelijkheden van de ganzenveer als grondstof voor de pen ontdekt. De ganzenveer (ook wel ganzenveer of gantenveer genoemd) werd met de uitvinding van de ""Aachener Stahlfeder"" door Johannes Janssen in 1748 ontheemd. De massaproductie van stalen penpunten begon echter pas in het midden van de 19e eeuw. Geleidelijk aan werden stalen veren ontwikkeld in zeer verschillende uitvoeringen. Dit doet een beetje denken aan de printkoppen van sommige printers & multifunctionele apparaten. Het snijden van de penpunt had een effect op het lettertype. Er waren zelfs noot (ook muziek) en personeelspennen. Deze laatste had vijf kleine tips voor de personeelslijnen.
De moderne vulpen verschilt van de vulpen vooral door de geïntegreerde inktbak. De uitvindingen in dit verband gaan terug tot de 17e eeuw. De drang naar mobiliteit leidde in 1786 tot de voorloper van de huidige vulpen: de ""reispen met permanente inkt"" van Scheller uit Leipzig.
Voor de vulpen in zijn huidige vorm moesten drie dingen worden uitgevonden, waarvan er twee misschien zelfs vanuit het oogpunt van sommige geleerden uit de Middeleeuwen niet met een schrijfinstrument zouden zijn geassocieerd.
Het feit dat de inkt nog gelijkmatiger zou moeten vloeien werd al vroeg erkend. Voor een regelmatige schrijfstroom zijn de vloei-eigenschappen van de kleurvloeistof van groot belang. De mechanica van de vulpen vereiste echter ook de juiste viscositeit. De inkt moest van de tank naar de schrijftip worden geleid. Daarvoor hoefde het niet te dik of te dun te zijn. Klompen zouden de kanalen hebben verstopt en ultradunne vloeistof zou ongecontroleerd op het papier hebben gedruppeld.
De gouden penpunt met de iridiumpunt bleek een groot succes voor de aanzienlijke verbetering van dit schrijfinstrument en kan ook worden beschouwd als de geboorte van de vulpen.
Hard rubber was een belangrijk nieuw materiaal dat niet alleen voor pennen maar ook voor mondstukken (muziekinstrumenten, pijpen), pianotoetsen en condensatoren (van Alessandro Volta) werd gebruikt. Omdat hard rubber, ook bekend als eboniet, bestaande uit natuurrubber en zwavel, in de loop van de tijd bros wordt, werd het in de jaren zestig grotendeels vervangen door nieuwe kunststoffen.
