Per ongeluk een woord te veel getypt? Heb je een wiskundig probleem verkeerd berekend of de pen uitgegleden tijdens het tekenen? Met een gum worden fouten en kleine ongelukjes op het papier snel geëlimineerd. Het kleine schrijfhulpmiddel is een belangrijke en praktische hulp, vooral op kantoor, op school en in de kunst, om in een mum van tijd met potlood te schrijven.
Hoe werkt een gum eigenlijk? Wat zijn de verschillende varianten en soorten en waar moet je op letten bij het wissen? We beantwoorden deze en andere vragen in deze gids en geven ook praktische tips voor de kleine "ratzefummel", zodat u snel het juiste model voor uw behoeften kunt vinden.
Een gum kan worden vergeleken met de delete-knop op een pc-toetsenbord - het wist met weinig moeite wat al is geschreven. Concreet is een gum een zacht, elastisch stuk gereedschap waarmee je met potlood, soms zelfs inkt, van papier kunt verwijderen en bewerken, zodat correcties snel en (vrijwel) zonder resten kunnen worden aangebracht. Er is veel vraag naar het "stukje rubber of [de] rubberachtige plastic massa om uit te gummen", zoals de Duden de gum omschrijft, vooral op kantoor en op school. Maar het kleine hulpmiddel van rubber of plastic is ook nodig in het privéleven van alledag en op artistiek gebied.
De term gum komt uit het Latijn: "Radere" betekent zoiets als "schrapen" of "krabben" - de grafietdeeltjes van het potlood kunnen met dit stukje rubber worden verwijderd. Er zijn veel andere informele namen voor gummen: naast gummen worden ze ook in de volksmond Ratzefummel, Raditze of Raditzefummel genoemd.
Toen halverwege de 16e eeuw de eerste potloden in Engeland verschenen in de vorm van dunne grafietstaafjes, waren gummen ondenkbaar. Er waren echter een paar (min of meer effectieve) manieren om te verwijderen wat er was geschreven. Paneermeel, broodkorstjes en stukjes leer werden bij voorkeur gebruikt om het grafietschrift te verwijderen.
Meer toevallig dan bewust ontdekte de 18e-eeuwse Brit en werktuigbouwkundig ingenieur Edward Nairne de gum toen hij per ongeluk een stuk rubber op zijn bureau pakte in plaats van een boterham. Zijn verbazing was dan ook groot toen de ongewenste potloodstrepen ineens veel effectiever konden worden verwijderd dan met het hoofdvoedsel. Tegelijkertijd deed de Engelsman Jason Priestley onderzoek naar de effecten van rubber: hij was tenslotte de eerste die zijn observaties in 1770 openbaar maakte - daarom wordt Priestley nog steeds beschouwd als de uitvinder van de gum.
Er is bijna niemand die op een gegeven moment geen gum heeft gebruikt. We leren het praktische gebruik van het kleine schrijfgereedschap kennen, meestal in de kindertijd, maar uiterlijk tijdens schooltijd. Het biedt ons immers een hoge mate van flexibiliteit en de mogelijkheid om fouten op papier snel en vrijwel zonder gevolgen te herstellen en te corrigeren, zonder vanaf het begin te moeten beginnen. De praktische helpers vergezellen ons vaak ons hele leven en worden bijvoorbeeld op de volgende gebieden gebruikt:
Gommen zijn nog steeds een nietje in de etui van elke leerling, van de eerste klas tot en met de middelbare school. Om de geschreven vermenigvuldigingsfout te corrigeren, om het verkeerd gespelde "namelijk" te corrigeren of om het huiswerk voor kunst te verbeteren, kan werken met het potlood niet zonder de gum.
p>Zelfs in de kleinste bureaula is ruimte voor een gum. Voor alledaags kantoor- en archiveringswerk is dit altijd nodig om handgeschreven notities uit documenten te verwijderen, fouten te elimineren en andere correcties op het papier aan te brengen. Hier geldt: wie op kantoor met een potlood schrijft, mag niet zonder gum.
Artiesten, ontwerpers, grafische kunstenaars en creatieve mensen kunnen een gum gebruiken om hun kunstwerken te bewerken en visueel te verbeteren. Het rubber kan bijvoorbeeld worden gebruikt om schaduwen en contrasten te creëren, lijnen te vervagen en selectieve highlights aan te brengen.
Niet alle plannen, schetsen en constructietekeningen worden tegenwoordig digitaal gemaakt. Architecten en ingenieurs hebben de gum nog steeds nodig, bijvoorbeeld om met de hand getekende lijnen bij te werken en andere wijzigingen aan hun tekeningen aan te brengen.
In bijna elke huishoudlade ligt wel een gum. Er zijn immers altijd gelegenheden die het gebruik ervan noodzakelijk maken. Vooral als er kinderen in het huishouden wonen, is hij altijd in trek voor kleine kunstwerken, tekeningen en huiswerk. Als snelle en schone vlekverwijderaar is het niet alleen nuttig op papier, maar ook op andere oppervlakken.
Zoals de naam al doet vermoeden, is een gum een "rubber". De materialen die worden gebruikt voor de vervaardiging ervan zijn ofwel
te gebruiken. De klassieke gummen zijn gemaakt van natuurlijk rubber of van latex, het melkachtige sap van de rubberboom. Deze nog kneedbare massa wordt door verhitting en druk na toevoeging van koolzaadoliepoeder (factis), kwartsmeel en zwavel gevulkaniseerd, waardoor het stevig en elastisch wordt.
De kunststof modellen daarentegen zijn gemaakt van PVC (polyvinylchloride). Ze zijn meestal latexvrij. De toevoeging van weekmakers geeft ze hun elasticiteit. In vergelijking met het natuurlijke product zijn plastic gummen meestal wat steviger en brokkelen ze minder af. Er zijn ook combinatieproducten verkrijgbaar met zowel een kunststof als een rubberen zijde.
Iedereen die ooit een gum in zijn handen heeft gehad, weet hoe het moet: met een beetje druk en wrijving kun je ongewenste potloodstrepen van het papier verwijderen. Deze bijna residuvrije verwijdering werkt door de zogenaamde kleefkracht, die bij gummen hoger is dan bij papier.
Ter verklaring: bij het schrijven met potlood blijven de kleinste grafietdeeltjes dankzij deze kleefkracht als aantrekkingskracht tussen verschillende moleculen aan het papier kleven. In tegenstelling tot inkt dringt grafiet niet door het papier. Omdat de kleefkracht van het rubber of plastic hoger is met de gum, kan het potloodschrift mechanisch worden verwijderd - het grafiet hecht zich uiteindelijk aan de gum en niet meer aan het papier.
Door de wrijving komen bij elk gebruik de kleinste onderdelen van de gum los. We zien deze als losse "kruimels" op het papier. Deze kunnen eenvoudig worden verwijderd (bijvoorbeeld door het papier voorzichtig te schudden of weg te blazen).
De klassieke gum heeft een rode kant en een blauwe kant. De gekleurde variant heeft minder een optische dan een functionele achtergrond. De blauwe kant is beduidend harder en grover dan de rode kant. Het krijgt zijn stevigere structuur door de toevoeging van puimsteen, kwarts en/of glasdeeltjes.
Deze harde gumzijde is niet bedoeld voor het verwijderen van potloodschrift: bij het wrijven met deze blauwe zijde verwijder je niet (alleen) het grafiet, maar verwijder je ook de bovenste lagen vezels van het papier. Op deze manier kan inkt die al in het papier is doorgedrongen weer effectief worden verwijderd. De blauwe zijde van een gum is daarom geschikt om inkt te verwijderen bij het schrijven met vulpennen, viltstiften en balpennen op voldoende stevig papier.
In de standaardversie kennen we het in een rechthoekige vorm van ongeveer twee tot drie centimeter lang, vaak met schuine en afgeronde randen. De kleine gereedschappen zijn vaak wit, en ook de eerder genoemde rood-blauwe variant is bekend. Er zijn echter ook gummen in vele andere vormen, kleuren en ontwerpen.
Of het nu rond, ovaal of vierkant is, geel, blauw of paars, met een patroon of met een motief, de keuze aan gummen is enorm. U kunt de gummen ook in ongebruikelijke vormen krijgen (bijvoorbeeld in de vorm van een symbool, een letter of een dier) of met opdrukken (spreuken, foto's, enz.).
Voor meer gemak en schone hantering bieden sommige fabrikanten hun gummen aan met een kartonnen of plastic hoes. Er zijn ook potloden met een kleine gum ingebouwd in het uiteinde van het potlood. Vanwege het kleine formaat en de lage prijs raden we aan om altijd meerdere exemplaren bij de hand te hebben.
Naast het essentiële onderscheid tussen gummen van plastic en rubber, zijn er nog andere soorten gummen. Dit zijn:
In dit overzicht ziet u welke gum geschikt is voor welke opschriften:
penvariant
overeenkomende gum
Potlood (grafiet)
Plastic en rubberen gummen, gum stopverf, gum potlood
Krijt
Snijgum (blauwe zijde)
Pen en balpen (inkt)
Snijgum (blauwe zijde)
Houtskool
Gumplamuur, gumpotlood
Permanente markering
Gumpasta
diverse vlekken
Plastic of rubberen gum
We hopen dat een goede gum ons een resultaat geeft waarbij we op zijn best niet meer beseffen dat er ooit een pen, laat staan een gum, aan het werk was. Om eigenlijk niets te zien van het werk van de kleine tool, is het de moeite waard om de volgende tips te overwegen bij het gebruik ervan:
Wat werkt met potlood op papier, moet ook werken met andere materialen en op andere oppervlakken... Dat klopt! Er zijn eigenlijk andere toepassingen voor gummen als het gaat om het verwijderen van vlekken en vuil. We hebben enkele praktijkvoorbeelden op een rij gezet:
Let op: Om schade of "verslechterende verbeteringen" te voorkomen, is het raadzaam om de gum eerst op een onopvallende plek te testen. Voorzichtigheid is vooral belangrijk bij gevoelige oppervlakken, zoals geverfde oppervlakken, behang, chroom en roestvrij staal. In principe is een witte of lichtgekleurde gum altijd een goede keuze.
Er zijn andere mogelijke toepassingen. Zou je het geraden hebben?
Kortom, in tegenstelling tot een slijper, is een gum een verbruiksartikel. Betekent: hoe vaker en vaker we het gebruiken, hoe sneller het opgebruikt is. De duurzaamheid hangt dus voornamelijk af van de frequentie en intensiteit van het gebruik.
Ook een gum is onderhevig aan een bepaald verouderingsproces. Met name natuurrubber wordt na verloop van tijd droog en poreus als het niet wordt gebruikt, waardoor de wisprestaties worden aangetast. Vooral direct zonlicht en hoge temperaturen tasten het materiaal aan. Afhankelijk van invloeden van buitenaf en de kwaliteit van het materiaal is de levensduur van een gum meestal enkele jaren.
Als een gum wordt weggegooid voordat hij zichzelf heeft "uitgewist", dan is het noch een zaak voor de gele bak (voor plastic) noch voor GFT (voor rubber). Het wordt veeleer op dezelfde manier afgevoerd als de meeste andere kantoor- en schoolmaterialen (bijv. pennen, inktpatronen en puntenslijpers).